Zgodnie z § 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o restrukturyzacji – rozumie się przez to reorganizację:
a) obejmującą istotną zmianę relacji handlowych lub finansowych, w tym również zakończenie obowiązujących umów lub zmianę ich istotnych warunków, oraz
b) wiążącą się z przeniesieniem pomiędzy podmiotami powiązanymi funkcji, aktywów lub kategorii ryzyka, jeżeli w wyniku tego przeniesienia przewidywany średnioroczny wynik finansowy podatnika przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) w trzyletnim okresie po tym przeniesieniu uległby zmianie o co najmniej 20% przewidywanego średniorocznego EBIT w tym samym okresie, gdyby nie dokonano przeniesienia.
Transakcje restrukturyzacji spełniają definicję transakcji kontrolowanej w rozumienie przepisów o cenach transferowych. Intencją ustawodawcy było objęcie definicją również zagadnień, które mogą nie zostać uznane za transakcję w potocznym rozumieniu tego słowa. W wyżej wspomnianym rozporządzeniu nie tylko zdefiniowano restrukturyzacje jako transakcje kontrolowane, ale również określono etapy badania rynkowości transakcji reorganizacyjnych. Pojęciem powiązanym z restrukturyzacją jest wynagrodzenie wypłacane w ramach takich transakcji, często nazywanym opłatą rekompensacyjną. Kluczową kwestią pod kątem badania rynkowości transakcji jest zasadności opłaty oraz jej wysokość. Okoliczności wyznaczenie poziomu wynagrodzenia, a także kryteria które mają wpływ na ustalenie jego wysokości. Wyżej wspomniane rozporządzenie, w §17, reguluje także kwestie badania porównywalności:
„W przypadku restrukturyzacji badanie porównywalności obejmuje również następujące etapy:
1) identyfikację relacji handlowych lub finansowych pomiędzy podmiotami powiązanymi przed i po restrukturyzacji, obejmującą:
a) prawidłową identyfikację faktycznych transakcji, składających się na restrukturyzację, w szczególności poprzez określenie faktycznych funkcji, ryzyk i aktywów podmiotów powiązanych przed i po restrukturyzacji, w tym zdolności podmiotów powiązanych do realizacji przypisanych im w wyniku restrukturyzacji funkcji, ponoszenia ryzyk oraz zaangażowania aktywów,
b) analizę przyczyn gospodarczych przeprowadzonej restrukturyzacji, jak również oczekiwanych w wyniku restrukturyzacji korzyści, w szczególności efektów synergii,
c) analizę opcji realistycznie dostępnych dla podmiotów powiązanych;
2) określenie skutków podatkowych faktycznych transakcji, składających się na restrukturyzację;
3) określenie, w jakim zakresie w rezultacie restrukturyzacji doszło do przeniesienia potencjału do generowania zysku, w szczególności wskutek przeniesienia wartościowych aktywów lub praw do tych aktywów, w tym wartości niematerialnych, lub rozwiązania lub istotnego renegocjowania istniejących umów, lub przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa;
4) określenie, czy należne jest wynagrodzenie z tytułu restrukturyzacji uwzględniające wartość przeniesionego potencjału do generowania zysku;
5) jeżeli wynagrodzenie jest należne – określenie, czy jego wysokość jest zasadna, w szczególności przy uwzględnieniu:
a) przychodów i zysków, jakie mogły być oczekiwane przez podmiot przenoszący, jeżeli do restrukturyzacji by nie doszło,
b) obowiązku wypłaty odszkodowania wynikającego z innych przepisów prawa, przy czym takie odszkodowanie podlega ocenie w świetle tego, czy w danych okolicznościach podmioty niepowiązane zgodziłyby się na takie odszkodowanie i czy odszkodowanie przewidziane w innych przepisach prawa nie jest za wysokie albo za niskie w stosunku do odszkodowania, na które zgodziłyby się w danych okolicznościach podmioty niepowiązane,
c) relacji między wynagrodzeniem z tytułu restrukturyzacji a oczekiwanym przez podmiot przenoszący wynagrodzeniem z transakcji z podmiotem przejmującym”
Przykładowymi transakcjami restrukturyzacji mogą być:
- dokonanie przeniesienia produkcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, czego skutkiem jest zmiana podmiotu w funkcji produkcji;
- przeniesienie działalności dystrybucyjnej do innego podmiotu;
- przeniesie aktywów niematerialnych na rzecz podmioty powiązanego (patenty, znaki towarowe, know-how);
- przeniesie aktywów materialnych, np. linii produkcyjnych bądź hali produkcyjnej.[3]
Dokumenty, które są niezbędne do udokumentowania transakcji oraz jej rynkowego poziomu, są zależne od rodzaju transakcji restrukturyzacyjnej. Na przykładzie standardowej transakcji połączenia dwóch podmiotów powiązanych możemy wskazać iż dokumentującym to zdarzenie będzie protokół z walnego zgromadzenia wspólników/akcjonariuszy, a przede wszystkim plan połączenia podmiotów powiązanych. Jeżeli mówimy o mniej oczywistych transakcjach to z pewnością potrzebne będą wszelkie umowy oraz porozumienia, na podstawie których została zrealizowana transakcja restrukturyzacyjna.
Jeżeli macie państwo wątpliwości co do poprawnej kwalifikacji transakcji pod kątem cen transferowych – zapraszamy do kontaktu oraz na spotkanie z zespołem cen transferowych, na którym już 17 listopada omówimy i zaprezentujemy na przykładzie, jak zbadać obowiązek dokumentacyjny oraz jak wytypować transakcję kontrolowaną.
[1] identyczne zapisy znajdują się w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 870 z późn. zm.).
[2] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180002491/O/D20182491.pdf
[3] Leksykon cen transferowych, Wolters Kluwer Warszawa 2019 r., s. 528