Karuzele wewnątrzwspólnotowe
Jednym z błędnych założeń Metodyki jest ograniczenie zakresu wyłącznie do transakcji krajowych, podczas gdy uczciwi podatnicy mogą być wplątani w oszustwa podatkowe także przy dokonywaniu dostaw wewnątrzwspólnotowych, co może ich narażać na odebranie prawa do zastosowania stawki 0% VAT. „Przede wszystkim jednak, KRDP ubolewa, że podatnicy w dalszym ciągu nie będą posiadać jakiejkolwiek formalnej ochrony przed posądzeniem ich o brak należytej staranności kupieckiej. Należy bowiem zauważyć, że Metodyka podaje jedynie otwarty zbiór najistotniejszych okoliczności, które powinny zwracać uwagę przedsiębiorców w ramach planowanych transakcji i przykładowy katalog czynności, jakie powinien wykonać staranny podatnik sprawdzając kontrahenta. Oznacza to, że w toku prowadzenia działalności gospodarczej podatnicy nadal nie będą posiadali pewności, czy podejmowane przez nich działania weryfikacyjne zostaną uznane przez organy podatkowe za wystarczające dla zabezpieczenia rozliczeń podatników z tytułu VAT. Żywimy jednak nadzieję, że wytyczne MF zawarte w Metodyce będą postrzegane przez przedstawicieli Krajowej Administracji Skarbowej jako ujednolicony „drogowskaz” dla przedsiębiorców ułatwiający im dochowanie należytej staranności w relacjach z kontrahentami” – stwierdzono w przyjętym stanowisku.
Jednym z błędnych założeń Metodyki jest ograniczenie zakresu wyłącznie do transakcji krajowych, podczas gdy uczciwi podatnicy mogą być wplątani w oszustwa podatkowe także przy dokonywaniu dostaw wewnątrzwspólnotowych, co może ich narażać na odebranie prawa do zastosowania stawki 0% VAT.
Zasady powinny obowiązywać we wszystkich postępowaniach
Izba stwierdziła, że zasady Metodyki powinny mieć zastosowanie nie tylko do postępowań dotyczących prawidłowości rozliczeń VAT zainicjowanych po publikacji omawianej Metodyki, ale do wszelkich postępowań otwartych w dniu jej wydania. Odmienne postępowanie prowadziłoby bowiem do przykładania odmiennych wzorców należytej staranności w zależności od momentu wszczęcia poszczególnych czynności kontrolnych. Naturalną konsekwencją powyższego powinno być też dokonanie oceny dochowania należytej staranności w sprawach toczących się obecnie przed Dyrektorami Izb Administracji Skarbowej w toku postępowania odwoławczego w świetle zasad wynikających z Metodyki, bez względu na wzorzec należytej staranności przyjęty w zaskarżonych decyzjach pierwszoinstancyjnych.
„Jednocześnie, mając na uwadze zawarty w Metodyce otwarty katalog czynności, jakie staranny podatnik powinien wykonać sprawdzając kontrahenta i okoliczności danej transakcji, mamy nadzieję, że organy podatkowe nie będą nadużywać koncepcji należytej staranności poprzez oczekiwanie od podatników niczym nie ograniczonej weryfikacji swoich partnerów biznesowych. W naszej ocenie konieczne jest bowiem zachowanie balansu pomiędzy nałożeniem na podatnika obowiązków, które skutecznie zahamują proceder wyłudzeń VAT, ale które - z drugiej strony – nie będą wykraczać ponad to, co jest uzasadnionym oczekiwaniem wobec podatników. Przykładowo, trudno w sposób generalny wymagać, by podatnik kontrolował zdolność kontrahenta do dostarczenia danego towaru lub posiadanie przez niego miejsca do jego składowania (lub innego zaplecza organizacyjnego)” – czytamy w stanowisku KRDP.
Prace nad Metodyką należytej staranności powinny trwać. Ministerstwo mogłoby też rozważyć wyjaśnianie wątpliwości w formie interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych, o których mowa w art. 14a § 1 pkt 1-2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa; tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 800
