Wyrok dotyczył wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożonym przez Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 10 kwietnia 2012 r. w sprawie TNT Express Worldwide Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością przeciwko Ministrowi Finansów.
Polskie przepisy podatkowe wprowadzają wyjątek od ogólnej zasady dotyczącej momentu powstania obowiązku podatku VAT została sformułowana w treści art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r., nr 74, poz. 397, dalej: ustawa o VAT), który stanowi, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi.
Jeden z tych wyjątków odnosi się do świadczonych przez podatnika usług transportowych, spedycyjnych i budowlanych. W stosunku do tych usług polski ustawodawca przewidział w art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a) i d) ustawy o VAT szczególny moment powstania obowiązku podatkowego. Stosownie do brzmienia tego przepisu w przypadku usług:
- transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami,
- budowlanych lub budowlano-montażowych,
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:
- otrzymania całości lub części zapłaty,
- nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi.
W świetle cytowanego przepisu należy więc stwierdzić, że obowiązek podatkowy przy wykonaniu usługi transportowej lub budowlanej może powstać:
- z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty ceny za tę usługę przez nabywcę (co może nastąpić przed lub po rozpoczęciu wykonania usługi, jak również już po jej wykonaniu z zastrzeżeniem, że zapłata nastąpiła przed 30 dniem od dnia wykonania usługi),
- 30 dnia od dnia wykonania usługi - w sytuacji kiedy zapłata za usługę do tego czasu nie została uiszczona przez nabywcę, ewentualnie jeśli do tego momentu sprzedawca nie otrzymał całości zapłaty, tylko jej część.
Wspominana sprawa dotyczyła rozliczenia firmy kurierskiej TNT, której zasada szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT mocno utrudniała rozliczenie, ponieważ oprócz usług transportowych świadczyła też usługi pocztowe opodatkowane na zasadach ogólnych (obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury, nie później niż siedem dni od wykonania usługi). TNT zależało więc aby wszystkie usługi rozliczać tak samo, a na to nie godziły się organy podatkowe.
TSUE orzekł, że przepis nakazujący wykazać VAT dopiero w miesiącu, w którym upłynęło 30 dni od wykonania usługi, jest niezgodny z dyrektywą 2006/112/WE. TSUE uznał, że wprowadzenie okresu, po upływie którego podatek staje się wymagalny, jest niezgodne z dyrektywą ponieważ, firmy mogą wykazywać VAT dopiero kiedy dostaną zapłatę.
W związku z wyrokiem TSUE zmianie musi ulec część przepisów nowelizacji ustawy o VAT mówiących o szczególnym momencie obowiązku powstania obowiązku podatkowego w usługach transportowych, które planowo mają być wprowadzone 1 stycznia 2014 r.
W związku z powyższym firmy transportowe, spedycyjne oraz budowlane będą mogły rozliczać swoje usługi na zasadach ogólnych bez konsekwencji negatywnych skutków ze strony organów podatkowych.
