Unormowania art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług dozwalają skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług, które miały miejsce na terytorium kraju w stosunku do wierzytelności, którym uprawdopodobniono nieściągalność. Dla uprawdopodobnienia nie są wymagane żadne dodatkowe czynności, które potwierdzą ten fakt. Jedyną przesłanką jest upływ czasu. Na korzyść wierzycieli, czas ten został skrócony ze 180 do 150 dni, a uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności następuje, gdy dłużnik nie ureguluje zobowiązania w terminie 150 dni od dnia upływu terminu zawartego w umowie lub na fakturze – w przyszłości termin ten może być dalej skracany.
Z początkiem 2013 roku zmieniono również warunki, które muszą być spełnione, aby można było rozliczyć podatek w stosunku do nieściągalnych wierzytelności. Należy do nich zaliczyć dokonanie dostawy towarów lub świadczenie usług na rzecz podatnika będącego czynnym podatnikiem VAT i niebędącym w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacyjnego. Ponadto, na dzień poprzedzający dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej:
- wierzyciel i dłużnik są czynnymi podatnikami VAT,
- dłużnik nie jest w trakcie likwidacji lub postępowania upadłościowego,
- od końca roku, w którym wystawiona została faktura nie upłynęły dwa lata.
Dokonanie korekty odbywa się w okresie, w którym zostaje uprawdopodobniona nieściągalność, a więc w okresie, w którym upływa okres 150 dni od terminu płatności. Wraz z korektą należy zawiadomić właściwy urząd skarbowy o jej dokonaniu, a także wskazać jej kwotę i dane dłużnika. Zniesiony został obowiązek poinformowania dłużnika o zamiarze dokonania korekty podatku należnego, jak również oczekiwania 14 dni od otrzymania potwierdzenia odbioru tego zawiadomienia przed dłużnika. Zmiana ta, z pewnością, jest kierunkiem naprzód dla tej instytucji, skutecznie zmniejszając koszty i stopień skomplikowania zastosowania ulgi.
W odniesieniu do dłużnika, od początku roku 2013, na podstawie art. 89b ustawy o podatku od towarów i usług ma on obligatoryjny obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego wraz z upływem 150-dniowego terminu. Dokonuje go w rozliczeniu okresu, w którym ten termin upłynął, a nie w okresie, w którym naliczył podatek. Obowiązek ten na tle obecnie obowiązujących przepisów jest niezależny od faktu dokonania korekty przez wierzyciela. W przypadku stwierdzenia przez organy skarbowe naruszenia obowiązku dokonania korekty przed dłużnika ustala się dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku z nieuregulowanych faktur. Nie ustala się tego zobowiązania w stosunku do osób fizycznych, którzy za ten czyn ponoszą odpowiedzialność karnoskarbową.
Zarówno wierzyciel, jak i dłużnik, w przypadku częściowego uiszczenia należności, korygują podatek tylko w odniesieniu do części nieuregulowanej. Spłata zobowiązania po dokonaniu korekty przez jedną, bądź drugą stronę powoduje, iż należy ponownie zwiększyć wartość odpowiednio podatku należnego, bądź naliczonego za okres, w którym ta spłata nastąpiła.
Konkludując, niezwykle potrzebna instytucja, pozwalająca odzyskać uiszczony podatek z faktury, której nie uregulowano zmieniła swoje oblicze. Nowelizacja, która weszła w życie 1 stycznia 2013 roku spowodowała, iż skorzystanie z niej jest łatwiejsze i wymaga podjęcia mniejszej ilości kroków proceduralnych. Jest dzięki temu mniej czasochłonna i kosztowna, a więc bardziej korzystna dla podatnika.
