Ministerstwo Finansów wraz z Kontrolą Skarbową od 2014 roku prowadzi kampanię informacyjną „Nie daj się zrobić w słupa”. Kampania adresowana jest przede wszystkim do młodych ludzi podejmujących bądź mających podjąć wkrótce swoje pierwsze zatrudnienie. Jej podstawowym celem jest uświadomienie zagrożenia jakie stanowią zorganizowane grupy przestępcze, edukacja młodych ludzi w zakresie rozpoznawania aktywności przestępczej.
Trzeba przyznać, że brzmi to bardziej jak zachęta do złożenia donosu na samego siebie niż zachęta do kontaktu dla osoby, która znalazła się w kłopotliwej sytuacji.
Z dedykowanej strony internetowej www.slupczyoszust.plwynika, że organizatorzy kampanii stawiają sobie szczytne przesłanie cel w postaci uchronienia młodych ludzi przed lekkomyślnym bardziej lub mniej świadomym zaangażowania się w działalność przestępczą u progu swej kariery zawodowej.
Autorzy wspomnianej strony internetowej po wyjaśnieniu motywów swoich działań przystępują do zastraszania czytelnika sugerując, że jeżeli włączy rozumu to straci wolność, szacunek, byt swój i swojej rodziny, majątek, szansę na normalne życie oraz pracę. Następnie przedstawiono dwa szkolne przykłady typowych oszustw podatkowych, których ofiarą padł student ekonomii oraz przedsiębiorca prowadzący hurtownię sprzętu elektronicznego.
Pojawił się również krótki spot telewizyjny przedstawiający osobę pokrzywdzoną poszkodowaną w wyniku zaangażowania się w proceder „karuzeli podatkowej”. http://www.slupczyoszust.pl/index.php/materialy-edukacyjne/spot-telewizyjny
Następnie następuje omówienie istoty problemu, czyli część portalu zatytułowana „Czym jest przestępstwo karuzelowe?” Składa się na nią kilka wypowiedzi rzeczników prasowych Urzędu Kontroli Skarbowej. Wypowiedzi te są rzeczowe i mają dość ogólny charakter.
Pozostała część portalu to aktualności, w których Ministerstwo Finansów informuje podatników jakie działania są podejmowane na rzecz walki z przestępczością zorganizowaną. A działania te, to:
Są również informacje na temat organizowanych wykładów i konferencji, których jak wynika z treści portalu, odbywa się coraz więcej. Są to w większości wydarzenia na uczelniach ale ciekawą inicjatywą są np. wykłady dla uczestników Studiów Trzeciego Wieku.
Trudno nie odnieść wrażenia, że od momentu rozpoczęcia akcji, której początkowym celem miała być ochrona łatwowiernych podatników przed zejściem na złą drogę przestępczości gospodarczej, jej obecny kształt jest nieco inny. Portal wykorzystywany jest przede wszystkim jako kanał informacyjny MF i Kontroli Skarbowej do publikacji newsów o bieżących czynnościach: zatrzymaniach, wyrokach sądowych utrzymujących w mocy decyzje wymiarowe itd.
Aktywność tego rodzaju należy ocenić pozytywnie, ponieważ upublicznianie informacji o skuteczności działań zwalczających przestępczość gospodarczą jest jak najbardziej uzasadnione – spełniać to może istotną rolę prewencyjną.
Pozostaje pytanie – na ile skuteczne okazały się działania w zakresie pierwotnych założeń – czy rzeczywiście odnotowano sukcesy na tym polu? Niestety brak jest narzędzi, które pozwoliłyby na wiarygodne zbadanie takich rzeczywistych skutków.
Omawiane działania w zakresie walki z przestępczością zorganizowaną zwracają jednak uwagę na związany z tym nieco inny, ale poważny problem. Nie ulega wątpliwości, że aktywność Kontroli Skarbowej w ostatnich latach przybiera na intensywności. Na podstawie obserwacji prowadzonych przez naszych prawników postępowań podatkowych, kontrolnych i karno-skarbowych, osoby reprezentujące organy podatkowe są coraz lepiej przygotowani do swojej roli. Często już na etapie postępowania przygotowawczego w sprawie, kiedy udział obrońcy nie jest możliwe, prowadzone są bardzo szczegółowe przesłuchania. Problem polega na tym, że osoba występująca na tym etapie często jeszcze w charakterze świadka, bez obrońcy może przekazać wiele informacji, które służą nie tylko ujawnieniu organizatorów przestępczego procederu, ale również (a czasem przede wszystkim) dostarczyć dowodów pozwalających na wydanie niekorzystnych dla niej decyzji.
Często dopiero po konsultacji z prawnikami osoba de facto pokrzywdzona dowiaduje się na czym polegają stawiane jej na dalszych etapach zarzuty i dopiero wtedy dowiaduje się jak przed nimi się bronić. Niestety na tym etapie często jest za późno - ze złożonymi wcześniej zeznaniami i wyjaśnieniami trudno dyskutować na dalszych etapach postępowania.
Należy więc zadać pytanie, czy akcja „słup czy oszust” mająca na celu ochronę osób nieświadomie wplątanych w przestępstwa karuzelowe rzeczywiście spełnia swój cel, skoro w stosunku do takich osób wydawane są decyzje określające zobowiązania podatkowe i prowadzone są postępowania karno-skarbowe?
Niestety na portalu www.slupczyoszust.pl nie znajdziemy informacji w jaki sposób należy się zachować, kiedy dojdzie już do ujawnienia udziału „słupa” w zorganizowanej grupie przestępczej. Retoryka całej kampanii może prowadzić odbiorców do mało optymistycznego wniosku: „skoro dałem się wkręcić w karuzelę podatkową, oznacza to, że zostanę przestępcą”. Jednocześnie autor portalu zachęca do kontaktu, stwierdzeniem: „Jeśli masz uzasadnione obawy o udział w zorganizowanej grupie to niezwłocznie poinformuj służby kontroli skarbowej, pod adresem Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub organy ścigania”.
Trzeba przyznać, że brzmi to bardziej jak zachęta do złożenia donosu na samego siebie niż zachęta do kontaktu dla osoby, która znalazła się w kłopotliwej sytuacji.
Będziemy w dalszym ciągu śledzić poczynania MF i Kontroli Skarbowej w zakresie walki z przestępczością zorganizowaną, mając szczególnie na uwadze położenie osób, które mogą zostać faktycznymi pokrzywdzonymi tego rodzaju działalności przestępczej.
