Ustawa z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 605) wprowadziła przepis art. 86 ust. 2a-2h, który zastąpił przepisy art. 86 ust. 3-7a określający współczynnik odliczania wydatków ponoszonych w związku z prowadzoną działalnością, jak i z nią nie związany w ustawie z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej ustawy o VAT, Dz. U. z 2004 r., Nr 54, poz. 535 ze zm.).
Art. 86 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, że w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Jak podkreśla się w uzasadnieniu do wprowadzonej ustawy zmiany miały na celu dostosowanie polskich przepisów do przepisów unijnych. Uwzględniona zmiana spowodowana była również wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
w sprawie z dnia 8 listopada 2012 r. Finanzamt Hildesheim przeciwko BLC Baumarkt GmbH & Co. KG., C-511/10 w powiązaniu z wyrokiem w sprawie z 13 marca 2008 r. Securenta Göttinger Immobilienanlagen und Vermögensmanagement AG przeciwko Finanzamt Göttingen, C-437/06 w zakresie zaproponowania przykładowych metod służących odliczaniu VAT w odniesieniu do towarów i usług wykorzystywanych do celów mieszanych (podlegających i niepodlegających systemowi VAT).
Regulacja ta została wprowadzona szczególnie dla jednostek samorządu terytorialnego, które w zakresie zadań publicznych i innych wykonywanych czynności m.in. zawieranych umów cywilnoprawnych będą obecnie mogły odliczać podatek VAT stosując preproporcje. Sposób odliczenia został szczegółowo wskazany w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników
(Dz. U. 2015 r., poz. 2193). Ponadto w uzasadnieniu podkreśla się, że wskazanie sposobu określania proporcji odliczania podatku naliczonego dla jednostek samorządu terytorialnego zapewni tym podatnikom pewność w stosowaniu przepisów. Podmiotom tym pozostawiono jednakże możliwość zastosowania innego, w ich ocenie, bardziej reprezentatywnego sposobu ustalenia proporcji odliczenia podatku.
Ustawodawca nie narzuca sposobu wyliczenia preproporcji. Daje możliwość w przepisie art. 86 ust. 2c ustawy o VAT wybór sposobu określenia proporcji, można wykorzystać
w szczególności następujące dane:
-
średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością; Ta metoda oparta o kryteria alokacji osób do wykonywania określonych prac będzie mało przydatna w praktyce. Zwykle sektor publiczny nie dokonuje tak ścisłego podziału (musiałby on zresztą wynikać z umów o pracę/regulaminów itp.). Osoby zatrudnione u tego typu podatników wykonują różne czynności, a rzadko następuje tak ścisły podział zadań pomiędzy pracowników;
-
średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane
z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
Podobne uwagi dotyczą tej metody. Podział godzinowy też nie jest stosowany przez podatników, zresztą jest trudny do ustalenia i oszacowania. Taki klucz podziału musiałby mieć oparcie w dokumentach źródłowych/ewidencji. -
roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
Jednostki samorządu terytorialnego, jak i inne podmioty, które prowadzą działalność gospodarczą zarówno w zakresie opodatkowanym, jak i w innym celu mogła określić preproporcje na podstawie danych za poprzedni rok podatkowy. Natomiast podatnicy rozpoczynający w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej opodatkowanej jak i innej działalności mogą wyliczyć szacunkowo preproporcje w porozumieniu z naczelnikiem urzędu skarbowego.
Proponowane zmiany nie zostały jednak pozytywnie przyjęte zarówno przez doktrynę jak i środowisko prawnicze. Na pierwsze indywidualne interpretacje prawa podatkowego musimy jednak poczekać. Może jednak rozwieją wszelkie wątpliwości w zakresie stosowania nowych przepisów.
