Co to oznacza? Dla większości podatników pewnie niewiele, jednak dla tych podmiotów, które są właścicielami na przykład stacji transformatorowych czy telekomunikacyjnych i dotąd odprowadzały podatek ustalając dla tych obiektów podstawę opodatkowania za zasadach przewidzianych dla budowli – to naprawdę ważna kwestia.
Czym różni się budowla od budynku w kontekście ustalania podstawy opodatkowania dla podatku od nieruchomości? Otóż jak stanowi zakwestionowany art. 1a ust. 1 pkt 2 budowlą jest obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem; zaś budynkiem jest obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. W praktyce zdarza się jednak i tak, iż obiekt budowlany może być jednocześnie zakwalifikowany jako budowla, jak i jako budynek. Dotychczas jednak orzecznictwo konsekwentnie szło w kierunku, iż obiekty w postaci stacji transformatorowych czy telekomunikacyjnych nie mogą stanowić budynków. W szczególności z uwagi na fakt, iż mają określone przeznaczenie i mieszczą urządzenia, co odbiera im cechę budynku. A zatem, jedynym słusznym sposobem opodatkowania takich stacji był podatek od budowli.
Co istotne, w tym miejscu należy przypomnieć, iż stosownie do postanowień cytowanej ustawy, od budowli może być należny podatek wielokrotnie wyższy niż od budynku, musi on bowiem uwzględniać wartość wspomnianych urządzeń wypełniających te obiekty. Podatek od nieruchomości obliczany dla budynku wylicza się w oparciu o jego powierzchnię, zaś dla budowli w oparciu o jej wartość i może wynosi aż 2% tej wartości. Nietrudno sobie więc wyobrazić, iż stawiając przedmiotowe stacje transformatorowe czy telekomunikacyjne, ich właściciele nie dość, że ponosili koszty budowy i wyposażenia w kosztowne urządzenia, to dodatkowo odprowadzali znacznie większy podatek (takie stacje mają najczęściej stosunkowo niewielką powierzchnię). Aktualnie jednak otworzyła się furtka do możliwości odzyskania nadpłaconego podatku.
Jakie są konsekwencje wyroku Trybunału Konstytucyjnego? Przede wszystkim daje on podstawę do wznowienia przez podatników postępowań zakończonych ostatecznymi decyzjami organów podatkowych oraz wyrokami sądów administracyjnych, na mocy których właściciele przedmiotowych obiektów odprowadzili podatek liczony jak od budowli. Termin na działanie podatnika wynosi: jeden miesiąc (dla spraw zakończonych decyzją) lub 3 miesiące (dla spraw zakończonych wyrokiem) od dnia wejścia w życie wyroku Trybunał Konstytucyjnego. Liczymy go więc od dnia 27 grudnia 2017 r., kiedy to przedmiotowy wyrok został opublikowany w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Co więcej, podatnicy, którzy nadpłacili podatek od nieruchomości naliczając go dla omawianych obiektów jak od budowli a nie jak od budynku, powinni rozważyć złożenie wniosku o zwrot jego nadpłaty. Czas na podjęcie decyzji jest niezwykle krótki , bowiem i w tym przypadku obowiązuje termin 30 dni od dnia publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Podsumowując, właściciele obiektów takich jak w szczególności stacje transformatorowe czy telekomunikacyjne powinni rozważyć złożenie wniosków o wznowienie postępowań. Mówimy tu jednak co istotne tylko o tych obiektach, które jednocześnie spełniają przesłankę do uznania ich zarówno za budowlę jak i za budynek. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny, w obliczu braku jednoznaczności przepisów „W żadnym wypadku argumentacja funkcjonalna, w tym celowościowa, nie może – w świetle wymogów wynikających z art. 84 w związku z art. 217 Konstytucji – służyć zwiększeniu powinności obarczających jednostki. Władztwo daninowe przysługujące państwu jest bowiem równoważone w aspekcie formalnym co najmniej przez nałożenie na prawodawcę obowiązku jasnego formułowania stanowionych przez niego w tym zakresie regulacji.” Co za tym idzie, jakakolwiek wykładnia przepisów powinna się odbywać na korzyść podatnika, w szczególności zaś taka, która powoduje obciążenie go obowiązkiem podatkowym.
Oczywiście każda sytuacja wymaga indywidualnego podejścia i analizy, w szczególności w zakresie kwestionowanych kwot oraz okresów, za które miałby się należeć ewentualny zwrot nadpłaconego podatku.
Autorka:
Ewa Miszczyk-Wróbel
Radca prawny. Ekspert nieszablonowych rozwiązań w obsłudze przedsiębiorstw, autor koncepcji prawnych realizujących skomplikowane założenia biznesowe przedsiębiorców. Ukończyła studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a następnie Studia Podyplomowe z Prawa Autorskiego, Wydawniczego i Prasowego w Instytucie Własności Intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz liczne kursy i szkolenia specjalistyczne. Jest radcą prawnym w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie. Posiada wieloletnie doświadczenie zawodowe zdobywane w renomowanej kancelarii radców prawnych specjalizującej się w obsłudze podmiotów zagranicznych, giełdowej spółce akcyjnej działającej w branży nowoczesnych technologii i IT, hurtowni farmaceutycznej i producencie wyrobów medycznych. Od 2010 roku zajmuje się stałą obsługą dużych realizacji budowanych oraz wsparciem agencji pracy działających na rynku krajowym i zagranicznym. Specjalizuje się w prawie spółek (procesy transformacyjnej, M&A, likwidacje), prawie budowlanym oraz prawie pracy. Zajmuje się działalnością pro bono, wielokrotnie wspierała krakowską OIRP w organizowanych akcjach pomocy prawnej dla potrzebujących, a także nadzorowała dział prawa pracy w Stowarzyszeniu WIOSNA w Krakowie.
