Tematyka nadużyć w podatku VAT cały czas budzi duże obawy ze strony podatników uczestniczących w obrocie. Z jednej strony administracja skarbowa wdraża kolejne narzędzia mające przeciwdziałać nieuczciwym praktykom podatników, którzy próbują skorzystać na nadużyciach w zakresie rozliczeń podatku VAT i narzędzia te są coraz bardziej skuteczne. Z drugiej strony te działania skutkują zwiększaniem obciążeń po stronie wszystkich podatników, również tych funkcjonujących całkowicie legalnie, oraz powodują uzasadnione obawy co do możliwości odmowy prawa do odliczenia podatku VAT w sytuacji nieświadomego, niezamierzonego dokonania transakcji z nieuczciwym kontrahentem. W praktyce często spotykamy się z sytuacjami, kiedy podatnicy chcą dochować należytej staranności, możliwie dokładnie zbadać rzetelność swojego kontrahenta, aby uchronić się przed ryzykiem zakwestionowania możliwości odliczenia podatku VAT w konsekwencji przypadkowego dokonania transakcji z oszustwem, jednak nie do końca wiedzą jak to zrobić i jak ustalić granicę przeprowadzenia rzetelnej weryfikacji. Co więcej – często mają z tym problem także organy skarbowe, dlatego też powstał dokument, który ma im to ułatwić.
„Metodyka” ma umożliwić przedsiębiorcom zapoznanie się ze sposobami oraz metodami stosowanymi przez urzędników podczas oceny oraz zwiększyć pewność obrotu krajowego i przejrzystości działań KAS.
„Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych” ma znaleźć zastosowanie do podatników dokonujących nabycia towarów w obrocie krajowym, którzy nie dokonali oszustwa w zakresie podatku VAT oraz nie wiedzieli, że transakcja, na skutek której nabyli towar służy oszustwu w zakresie VAT. Dokument ten kierowany do urzędników skarbowych ma na celu ujednolicenie sposobów postępowania i hierarchii oceny, a także określenie najistotniejszych okoliczności, które powinny być brane pod uwagę podczas oceny dochowania należytej staranności w VAT. Ponadto „Metodyka” ma umożliwić przedsiębiorcom zapoznanie się ze sposobami oraz metodami stosowanymi przez urzędników podczas oceny oraz zwiększyć pewność obrotu krajowego i przejrzystości działań KAS.
Przedstawiona „metodyka” jest efektem przeprowadzonych konsultacji społecznych i tak naprawdę pierwszą wersją tego rodzaju zaleceń wypracowanych wspólnie przez przedstawicieli MF, KAS oraz stronę społeczną reprezentowaną przez 12 podmiotów.
Zgodnie z zaprezentowanymi założeniami organy podatkowe mają każdorazowo oceniać, czy podatnik w należyty sposób zweryfikował swojego kontrahenta i okoliczności zawieranej transakcji w oparciu o szereg konkretnych działań wskazanych w „metodyce”. W treści dokumentu podzielono te działania na 3 kategorie (w oparciu o kryterium etapu transakcji, w którym można ich dokonać):
1) na etapie rozpoczęcia współpracy z kontrahentem (wskazano m.in. weryfikację formalną rejestracji w CEIDG/KRS, rejestru podatników, weryfikację transakcyjną – istnienie ryzyka gospodarczego, transakcje gotówkowe, nierynkowy poziom ceny, dokonanie transakcji przez podatnika funkcjonującego na co dzień w innej branży, kwestie właściwej reprezentacji, oczekiwanego terminu płatności, niewielki kapitał zakładowy);
2) na etapie kontynuacji współpracy z kontrahentem (wskazano m.in. takie okoliczności jak dalsza regularna weryfikacja rejestracji podatnika, skracanie terminów płatności, brak bezpieczeństwa obrotu, brak spełniania wymogów jakościowych dostarczanych towarów);
3) w przypadku wykorzystania mechanizmu podzielonej płatności.
Prawo do odliczenia podatku VAT powinno być kwestionowane przez KAS dopiero w sytuacji, kiedy podatnik zignorował te okoliczności, które zdaniem autorów metodyki mają obiektywny charakter i są możliwe do sprawdzenia.
Przedstawiona „metodyka” jest efektem przeprowadzonych konsultacji społecznych i tak naprawdę pierwszą wersją tego rodzaju zaleceń wypracowanych wspólnie przez przedstawicieli MF, KAS oraz stronę społeczną reprezentowaną przez 12 podmiotów. Autorzy zastrzegają, że na tym etapie jest za wcześnie, aby przedstawić dokument adresowany bezpośrednio do podatników, natomiast z pewnością ta pierwotna wersja „metodyki” będzie na bieżąco uaktualniana i dostosowywana do praktyki obrotu gospodarczego.
Fot. W spotkaniu z przedstawicielami przedsiębiorców, którzy uczestniczyli w konsultacjach podatkowych dot. przesłanek należytej staranności w VAT, wzięli udział (od lewej) wiceminister finansów, szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) Marian Banaś, minister finansów prof. Teresa Czerwińska oraz wiceminister finansów Paweł Gruza. Źródło: MF
Autor:
Leszek Dutkiewicz
Partner w Russell Bedford. Od 2011 roku związany z Russell Bedford Poland.
W latach 2008 – 2011 pracował dla czołowych firm doradczych (Ernst&Young, KPMG, BDO) świadcząc usługi z zakresu doradztwa podatkowego. Specjalizuje się w prawie podatkowym i gospodarczym, przede wszystkim w zakresie prawa podatkowego międzynarodowego, postępowań podatkowych, podatku VAT oraz cen transakcyjnych.
Autor publikacji o tematyce związanej z prawem podatkowym, cywilnym i międzynarodowym. Wykładowca na szkoleniach z zakresu prawa podatkowego.
Posiada wykształcenie prawnicze, w 2008 roku ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.
