languageRU      languageEN      internationalInternational        phoneZadzwoń do nas: 22 276 61 80

Jesteś tutaj:Start/Baza wiedzy/Zmiany w prawie/Sędziowie pokoju według reformy sądów powszechnych 
poniedziałek, 18 marzec 2019 21:44

Sędziowie pokoju według reformy sądów powszechnych 

Od 2015 roku Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad reformą sądownictwa. Choć nie opublikowano jeszcze projektu reformy sądów powszechnych, to znane są już jej podstawowe założenia. Najważniejsze zmiany mają dotyczyć likwidacji sądów apelacyjnych, a także powołania sędziów pokoju, którzy mają przejąć od sądów powszechnych orzekanie w sprawach mniejszej wagi.

Sędziowie pokoju to instytucja charakterystyczna dla krajów systemu common law, działająca do dziś w Wielkiej Brytanii, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Australii czy Belgii. Na ziemiach polskich instytucja ta istniała w XIX i na początku XX w., gdzie sędziowie pokoju zajmowali się drobnymi sprawami cywilnymi i karnymi. Teraz ma powrócić za sprawą reformy sądów. 

Instytucja sędziów pokoju, choć powszechna w krajach systemu common law, wydaje się być sztucznie implementowana do rodzimego porządku prawnego

Sędziowie bez wykształcenia prawniczego

Sędziami pokoju mogłyby zostać osoby, które ukończyły 35 lat i posiadają odpowiednie „doświadczenie życiowe”. Byliby wybierani w wyborach powszechnych w każdym powiecie. Co ciekawe – nie będzie od nich wymagane posiadanie wykształcenia prawniczego. Krytycy wskazują, że stanowi to naruszenie konstytucyjnego prawa do rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Podnoszone są wątpliwości co do tego, czy osoby bez znajomości przepisów prawa będą w stanie zapewnić rzetelny przebieg postępowania i wydać sprawiedliwy wyrok. Dla przykładu w Quebecu (prowincja Kanady) sędziowie pokoju są powoływani spośród adwokatów, mających co najmniej 10 lat doświadczenia. Ministerstwo tłumaczy, że sędziowie pokoju mieliby się zajmować kategoriami spraw, w których wiedza prawnicza nie jest niezbędna, a wyroki miałyby być wydawane w oparciu o doświadczenie życiowe sędziów, ich zdrowy rozsądek oraz poczucie sprawiedliwości i uczciwości. Ponadto odwołania od rozstrzygnięć sędziów pokoju miałyby rozstrzygać sądy powszechne.

Brak informacji o górnej wysokości przedmiotu sporu

Zgodnie z założeniami reformy sędziowie pokoju mieliby w swych kompetencjach orzekanie w drobnych sprawach cywilnych i karnych. Miałyby to być sprawy związane z drobnymi kradzieżami, odmową przyjęcia mandatu czy wadliwym wykonaniem usług. Wątpliwości budzi brak informacji o górnej wysokości przedmiotu sporu w jakich mają rozstrzygać sędziowie pokoju. Część spraw, których rozstrzyganie ma zostać oddane do ich kompetencji (np. wadliwe wykonanie remontu), wiążą się niekiedy z wartością przedmiotu sporu idącą w dziesiątki tysięcy złotych. Dla przykładu w Belgi sędziowie pokoju zajmują się sprawami o wartości nie wyższej niż 2.500 Euro. 

Podstawowe założenie reformy jakim jest utworzenie instytucji sędziów pokoju, spotkało się z falą krytyki. Instytucja sędziów pokoju, choć powszechna w krajach systemu common law, wydaje się być sztucznie implementowana do rodzimego porządku prawnego. Co prawda w dwudziestoleciu międzywojennym instytucja ta była w Polsce obecna, ale wynikało to z konieczności rozstrzygania sporów przy braku wystarczającej liczby wykształconych prawników, co dziś nie ma już miejsca.

Autor: Przemysław Lach, aplikant radcowski Russell Bedford 

Nasze publikacje

rbiuletyn

 

lipiec-wrzesień 2023

RB Biuletyn numer 44

pobierz magazyn

Nasze publikacje

rb restrukturyzacje             russellbedford             rbdombrokersi