Twój licznik już się nie przekręci – nowelizacja prawa przeciw zjawisku tzw. „kręcenia liczników”

Proceder tzw. „cofania” lub „kręcenia”, czyli fałszowania stanu licznika pojazdu poprzez zaniżenie jego rzeczywistego przebiegu, stał się powszechny w obrocie na rynku używanych pojazdów. Reakcją na to jest projekt nowelizacji prawa o ruchu drogowym. W dniu 12 kwietnia 2019 r., po uprzednim przyjęcie tekstu ustawy bez poprawek przez Senat, przekazano Prezydentowi do podpisania tekst ustawy z dnia 15 marca 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy – Kodeks Karny.

Nowe obowiązki administracyjne właścicieli pojazdów 

W myśl nowo dodanego art. 81a do ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 1997 nr 98, poz. 602, tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1990 zwaną dalej „Prawo o ruchu drogowym”) wymiana drogomierza jest dopuszczalna, gdy nie odmierza on przebiegu pojazdu w sytuacji, w której ze względu na przeznaczenie drogomierza powinien ten przebieg odmierzać lub gdy jest konieczna wymiana elementu pojazdu, z którym drogomierz jest nierozerwalnie związany. Wymiana drogomierza może nastąpić tylko na drogomierz sprawny i właściwy dla danego typu pojazdu.

Wymaga podkreślenia okoliczność, że penalizacji podlega nie tylko zmiana drogomierza pojazdu mechanicznego lub ingerencja w prawidłowość jego pomiaru, lecz także zlecenie takiej czynności

Właściciele pojazdów wskazanych w art. 81b ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, którzy dokonają wymiany drogomierza, będą zobowiązani w terminie 14 dni od dnia wymiany tego drogomierza, przedstawić pojazd w stacji kontroli pojazdów w celu dokonania odczytu wskazania drogomierza, na który został wymieniony stary drogomierz.

W przypadku gdy właściciel pojazdu nie dotrzyma terminu 14-dniowego, stacja kontroli pojazdów nie może odmówić dokonania odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary. 

Ustawodawca wskazał także wprost, że warunkiem dokonania odczytu wskazania drogomierza jest uiszczenie przez właściciela lub posiadacza pojazdu opłaty za dokonanie odczytu wskazania drogomierza, wraz z jednostką miary oraz opłaty ewidencyjnej. Maksymalna wysokość opłaty nie może przekroczyć 100,00 zł i stanowi przychód przedsiębiorcy prowadzącego stację kontroli pojazdów.

Odczyt wskazania drogomierza przeprowadza się po złożeniu diagnoście przez właściciela lub posiadacza pojazdu pisemnego oświadczenia o wymianie drogomierza, sporządzonego na urzędowym formularzu według określonych wymagań formalnych. Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Zgodnie z nowymi przepisami klauzula oświadczenia o odpowiedzialności karnej za złożenia fałszywego oświadczenia zawarta w oświadczeniu zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Finalnie, datę i przyczynę wymiany drogomierza stwierdza, na podstawie oświadczenia, uprawniony diagnosta zatrudniony w stacji kontroli pojazdów. Stacje kontroli pojazdów zostaną także zobowiązane do przekazywania informacji o wymianie licznika oraz stanu jego przebiegu na chwilę dokonania odczytu.

Przestępstwo fałszowania wskazań drogomierza oraz organy uprawnione do dokonania odczytu wskazania drogomierza pojazdu

Nowelizacja przeprowadzona przez ustawodawcę przewiduje także sankcje karne. Do ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks Karny (Dz. U. 1997 nr 88, poz. 553, tj. Dz. U. z 2018 r., poz. 1600), zwany dalej „KK”) wprowadzono nowy typ przestępstwa – przestępstwo o zmianę lub ingerencję w prawidłowość wskazania drogomierza pojazdu.

Zgodnie z nowym art. 306a § 1 KK kto zmienia wskazanie drogomierza pojazdu mechanicznego lub ingeruje w prawidłowość jego pomiaru, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Natomiast w myśl art. 306a § 2 KK tej samej karze podlega ten, kto zleca innej osobie wykonanie czynu, o którym mowa w § 1.

Art. 306a § 3 KK stanowi natomiast typ uprzywilejowany nowego przestępstwa, wskazując że w wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Dodatkowo, każdorazowo w trakcie kontroli dokonania odczytu wskazania drogomierza pojazdu będzie dokonywać policja, straż graniczna, inspekcja transportu drogowego, żandarmeria wojskowa oraz służba celna, a następnie tak pozyskane dane będą przekazywane do Centralnej Ewidencji Pojazdów.

Niewątpliwie za pozytywne należy uznać podjęcie przez ustawodawcę kroków prawnych mających na celu przyczynienia się do wyeliminowania procederu tzw. „kręcenia” lub „cofania” liczników. Należy pamiętać, że co do zasady wymiana drogomierza staje się niedopuszczalna i niezgodna z prawem, chyba że zostanie dokonana w przypadkach wskazanych w nowym art. art. 81a. Odnosząc się natomiast do zmian w prawie karnym związanych z nowelizacją, wymaga podkreślenia okoliczność, że penalizacji podlega nie tylko zmiana drogomierza pojazdu mechanicznego lub ingerencja w prawidłowość jego pomiaru, lecz także zlecenie takiej czynności.