Ustawą z dnia 19 lipca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, został zmieniony sposób sporządzania uzasadnień w sprawach karnych. Zgodnie z art. 99a kodeksu postępowania karnego Uzasadnienie wyroku sądu pierwszej instancji, w tym wyroku nakazowego i wyroku łącznego, oraz wyroku sądu odwoławczego i wyroku wydanego w postępowaniu o wznowienie postępowania sporządza się na formularzu według ustalonego wzoru. Z kolei rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 listopada 2019 roku w sprawie wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania zostały określone wymogi jakie ma obecnie spełniać uzasadnienie w każdej sprawie karnej. Powyższe rozporządzenie weszło w życie z dniem 5 grudnia 2019 roku.
Ustalony przez Ministerstwo wzór formularza nie daje możliwości uzasadnienia, dlaczego wyjaśnienia oskarżonego czy zeznania świadka są dla sądu wiarygodne bądź niewiarygodne. Oczywiste jest, że przepis art. 424 kodeksu postępowania karnego nie nakazuje sądowi „wytłumaczenia się” z oceny dowodu, jednakże umieszczenie takich rozważań w treści uzasadnienia umożliwia zrozumienie koncepcji sądu i sporządzenie dzięki temu logicznie sformułowanego zarzutu w środku odwoławczym.
W rozporządzeniu ustawodawca ustalił również sposób wypełniania formularza uzasadnienia.
W akcie tym ustalono 6 rodzajów wzorów formularzy uzasadnień w zależności od tego, w której instancji ma być sporządzane uzasadnienie bądź jakiego rodzaju orzeczenia ma dotyczyć.
Dlatego oddzielny formularz jest dla:
- uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji, w tym wyroku nakazowego,
- uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji - wyroku wydanego w postępowaniu, o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie
- uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji - wyroku łącznego,
- uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego
- załącznika do formularza uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego
- uzasadnienia wyroku wydanego w postępowaniu o wznowienie postępowania
W każdym przypadku rozporządzenie określa, że uzasadnienie powinno być zwięzłe (zwięźle określone fakty, zwięźle oznaczone dowody, zwięzłe powody nieuwzględnienia dowodu).
Tak zaproponowane rozwiązanie należy uznać za zbyt daleko idące uproszczenie w sytuacji, gdy procedura karna normuje zasady postępowania, w którym decyduje się o najważniejszych prawach podmiotowych człowieka, jakim jest uznanie go za winnego popełnienia przestępstwa i pozbawienia go wolności.
Autor: Hanna Żołnierkiewicz
Adwokat w Departamencie Prawnym. Od 2017 roku związana z Russell Bedford Dmowski i Wspólnicy Kancelaria Adwokacka Sp.k. Posiada doświadczenie w obsłudze prawnej na rzecz przedsiębiorców w zakresie łączenia, podziału i przekształcenia spółek oraz w zakresie prawa upadłościowego, prawa restrukturyzacyjnego i prawa rynku kapitałowego. Prowadzi bieżącą obsługę spółek prawa handlowego, w tym sporządza dokumentację korporacyjną, zarówno w języku polskim jak i w angielskim. Reprezentuje również klientów przed sądami powszechnymi w sprawach z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego.
