Główną zaletą uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego jest zapewnienie przedsiębiorcom niewypłacalnym lub zagrożonym niewypłacalnością natychmiastowej ochrony przed egzekucją, przy jednoczesnym jego odformalizowaniu przejawiającym się w braku zaangażowania sądu na etapie jego otwarcia. Zgodnie z założeniami jest ono szybsze niż tradycyjne postępowanie o zatwierdzenie układu, a wiele czynności odbywa się bez udziału sądu. Do prowadzenia uproszczonej restrukturyzacji wystarczy bowiem zawarcie umowy z doradcą restrukturyzacyjnym, który będzie pełnił funkcję nadzorcy układu oraz obwieszczenie o otwarciu postępowania w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ze wskazaniem danych dłużnika, dnia układowego oraz nadzorcy układu.
Wprowadzone pod koniec czerwca 2020 r. uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, które miało początkowo obowiązywać do 30 czerwca 2021 r., wydłużono do 30 listopada 2021 r. Z uwagi jednak na jego niezwykłą popularność, od 1 grudnia 2021 r. będzie funkcjonować jako ulepszone postępowanie o zatwierdzenie układu
Skutki wszczęcia i przeprowadzenia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego
Skutkiem wszczęcia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego jest fakt, że dłużnik uzyskuje natychmiastową i pełną ochronę przez wszystkimi egzekucjami. Z tego względu ulegają zawieszeniu wszystkie toczące się dotychczas postępowania egzekucyjne a wszczęcie nowych jest wyłączone. Należy przy tym wskazać, że odnosi się to do wszystkich wierzytelności, również tych zabezpieczonych rzeczowo. Dotychczas możliwe było bowiem prowadzenie egzekucji z przedmiotu zabezpieczenia w toku postępowania restrukturyzacyjnego, za wyjątkiem oczywiście postępowania sanacyjnego, gdzie taka egzekucja nie była możliwa. Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne powinno być jednak przeprowadzone w określonym terminie. Ustawodawca przewidział bowiem, że postępowanie o zatwierdzenie układu umorzy się z mocy prawa, jeżeli w terminie czterech miesięcy od dnia dokonania obwieszczenia nie wpłynie do sądu wniosek o zatwierdzenie układu. Jednocześnie na wniosek stron, sąd będzie mógł uchylić skutki dokonania obwieszczenia, jeżeli będą one prowadziły do pokrzywdzenia wierzycieli[1].
Głównym celem postępowania jest więc wypracowanie takich propozycji układowych z wierzycielami, aby obie strony były usatysfakcjonowane. Jak pokazuje praktyka, ten model postępowania restrukturyzacyjnego w wielu przypadkach doprowadził do przyjęcia układów i ich zatwierdzenia przez sąd. Co warto jednak wskazać, uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne można wszcząć tylko raz, zatem tak ważne jest wynegocjowanie z wierzycielami układu, dzięki któremu dłużnik będzie mógł spełnić lub częściowo spełnić ciążące na nim zobowiązania.
Zmiany od 1 grudnia 2021 r.
Wprowadzone pod koniec czerwca 2020 r. uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, które miało początkowo obowiązywać do 30 czerwca 2021 r., wydłużono do 30 listopada 2021 r. Z uwagi jednak na jego niezwykłą popularność, od 1 grudnia 2021 r. będzie funkcjonować jako ulepszone postępowanie o zatwierdzenie układu.
W ulepszonym postępowaniu o zatwierdzenie układu nastąpi zmiana polegająca na tym, że dłużnik będzie mógł regulować część zobowiązań, które są objęte układem przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony przed egzekucją na poziomie postępowania sanacyjnego. Innymi słowy, oprócz zawieszenia postępowań egzekucyjnych od dnia dokonania obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, jest możliwość uchylenia dokonanych przed dniem obwieszczenia zajęć dokonanych w postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym, jeżeli jest to niezbędne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika.
Co jednak istotne, ze znowelizowanego postępowania o zatwierdzenie układu nie będzie mógł skorzystać każdy. Wyłączony bowiem zostanie dłużnik, względem którego w ciągu ostatnich 10 lat prowadzono postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego, bądź umorzono wobec niego postępowanie restrukturyzacyjne.
Analiza nowelizacji prowadzi do zatem do stwierdzenia, że zwiększona zostanie ochrona dłużnika przed egzekucją. Taki stan rzecz z jednej strony daje możliwość regulowania wierzytelności objętych układem przez dłużnika a z drugiej może stanowić pole manewru dłużników do nadużyć z tego tytułu.
Dodatkowo fakt, iż dłużnik ma możliwość wyboru wierzytelności, które chce spłacić, przy jednoczesnym uchyleniu dotychczasowych zajęć, może powodować ryzyko działania na rzecz jednych wierzycieli, kosztem innych.
Niemniej, zauważyć można, że przepisy dotyczące uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego znalazły uznanie wśród przedsiębiorców niewypłacalnych bądź zagrożonych stanem niewypłacalności. Jedynie praktyka pokaże, czy cel ustawy mającej wejść w życie z dniem 1 grudnia 2021 r. zostanie osiągnięty i zwiększy się transparentność postępowania restrukturyzacyjnego.
[1] Komentarz praktyczny, Marcin Kania, opublikowano LEX/el. 2021
Autor: Milena Hęglewicz, radca prawny Russell Bedford Poland
