Decyzję o odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego podjęto z uwzględnieniem wniosku Głównego Inspektora Sanitarnego, w którym powołano się na spadek liczby diagnozowanych zakażeń wirusa SARS-CoV-2 oraz malejącą liczbę zgonów i hospitalizacji z nimi związanych.
W okresie epidemii wprowadzono i utrzymano w mocy wiele norm prawnych odnoszących się m.in. do obowiązków podatkowych. Wejście w życie rozporządzenia, spowoduje ustanie obowiązywania większości specjalnych regulacji ustanowionych m.in. w przepisach ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (tzw. „Ustawa Covid”). Zgodnie z powyższym, już niedługo możemy oczekiwać powrotu większości przepisów obowiązujących w stanie prawnym przed pojawieniem się wirusa.
Poniżej omawiamy najważniejsze skutki podatkowe oraz prawne, z którymi wiąże się odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego.
PODATKOWE SKUTKI ODWOŁANIA STANU ZAGROŻENIA EPIDEMICZNEGO
Obowiązki w zakresie MDR
Podstawa prawna: art. 37y Ustawy Covid
W czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego, bieg terminów raportowania krajowych schematów podatkowych (MDR) podlegał zawieszeniu. Osoby pełniące funkcję promotora, korzystającego i wspomagającego, nie były wobec tego zobowiązane do przekazywania informacji i zawiadomień w zakresie krajowych schematów podatków, wynikających z zapisów Ordynacji podatkowej.
Funkcjonujące na podstawie tzw. ,,przepisów covidowych’’ zawieszenie terminów raportowania krajowych schematów podatkowych przestanie obowiązywać 30 dnia, po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonego w związku z COVID-19.
Wobec powyższego od 1 sierpnia 2023 roku znów zaczną obowiązywać ogólne zasady dotyczące terminów raportów krajowych schematów podatkowych.
Interpretacje indywidualne
Podstawa prawna: art. 31g Ustawy Covid
Zgodnie z zasadami określonymi w Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej ma obowiązek wydawania interpretacji indywidualnych w możliwie najkrótszym czasie, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od daty złożenia wniosku.
W obowiązującym stanie zagrożenia epidemicznego, czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosku przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej został wydłużony do 6 miesięcy. Jednakże, po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, powróci podstawowy trzymiesięczny termin oczekiwania na wydanie interpretacji.
Certyfikaty rezydencji
Podstawa prawna: art. 31ya Ustawy Covid
Pandemia COVID-19 i wprowadzony wobec niej stan zagrożenia epidemicznego wpłynął również na przepisy dotyczące stosowania certyfikatów rezydencji przy pobieraniu podatku u źródła. Zgodnie z obowiązującymi ,,przepisami covidowymi’’, jeśli okres ważności certyfikatu, wygasa w trakcie trwania stanu zagrożenia epidemicznego, zostaje on przedłużony na cały okres trwania niniejszego stanu oraz przez dodatkowy okres 2 miesiące po jego odwołaniu.
Wynika z tego, że gdy stan zagrożenia epidemicznego przestanie obowiązywać, od 1 września 2023 r konieczne będzie uzyskanie nowych, aktualnych certyfikatów rezydencji, które będą obowiązywały zgodnie ze standardowymi przepisami.
Ceny transferowe
Podstawa prawna: art. 31z1 Ustawy Covid
Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, powrócą niektóre wymogi formalne przy dokonywaniu korekty cen transferowych, obowiązujące przed pojawieniem się wirusa SARS‑CoV-2. Podatnik chcący dokonać korekty cen transferowych, będzie musiał uzyskać od powiązanego podmiotu oświadczenie lub dowód księgowy potwierdzający, że podmiot ten dokonał takiej samej korekty.
Będzie istniał jednak wyjątek od tej zasady w przypadku, gdy podatnik będzie chciał dokonać korekty za rok podatkowy, w którym obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii. W takiej sytuacji, brak będzie wymogu uzyskiwania oświadczenia lub dowodu księgowego, a zatem zgodnie z zasadami obowiązującymi w okresie pandemii COVID-19.
Przelew na rachunek spoza białej listy
Podstawa prawna: art. 15zzn Ustawy Covid
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego termin na złożenie zawiadomienia o zapłacie należności na rachunek niefigurujący w wykazie podatników VAT (tzw. biała lista) został przedłużony do 14 dni od dnia zlecenia przelewu.
Po odwołaniu tego stanu ponownie będzie obowiązywał termin 7 dni.
Kary umowne jako koszty uzyskania przychodów
Podstawa prawna: art. 38t Ustawy o CIT/ art. 52zb Ustawy o PIT
Podatnicy, którzy zapłacą kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług, mogą zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów, jeśli wady te bądź zwłoka powstały w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego lub stanem epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.
Po 1 lipca 2023 r. sytuacja będzie podobna – ważne jest, aby wady towarów/usług bądź zwłoka w ich usunięciu powstały w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego lub stanem epidemii. Bez znaczenia jest kiedy podatnicy faktycznie ponoszą czy potrącają takie koszty – w trakcie trwania wymienionych stanów czy po ich odwołaniu.
Ulgi w PIT dla zatrudnionych
Podstawa prawna: art. 52l pkt 3 i 4 Ustawy o PIT
Do końca 2023 r. będą jeszcze obwiązywać covidowe limity zwolnień od PIT dla niektórych świadczeń pracowniczych:
- wartości otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej rzeczowych świadczeń oraz świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub z funduszy związków zawodowych (art. 21 ust. 1 pkt 67 updof) – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2000 zł (zamiast 1000 zł),
- dopłat do wypoczynku oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu – dzieci i młodzieży do 18 lat z innych źródeł niż fundusz socjalny, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych czy określone rozporządzeniem (art. 21 ust. 1 pkt 78 lit. b updof) – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3000 zł (zamiast 2000 zł).
Opłata prolongacyjna
Podstawa prawna: art. 15za Ustawy Covid
W decyzjach w sprawie odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia zapłaty podatku na raty oraz w decyzjach w sprawie odroczenia lub rozłożenia na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, ustalana jest opłata prolongacyjna od kwoty podatku lub zaległości podatkowej.
Zgodnie z przepisami ustaw covidowych, opłata prolongacyjna nie była ustalana, o ile wniosek został złożony w okresie obowiązywania stanu epidemii/zagrożenia epidemicznego albo w okresie 30 dni po jego odwołaniu (a zatem aktualnie w terminie do 30 lipca 2023 r.). Tym samym, w przypadku wniosków złożonych począwszy od 1 sierpnia 2023 r. ulga już nie ma zastosowania.
Fikcja doręczeń
Podstawa prawna: art. 98 Ustawy Sars
Nieodebranych pism podlegających doręczeniu za potwierdzeniem odbioru, których termin odbioru określony w zawiadomieniu o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego, nie można było uznać za doręczone w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego oraz przed upływem 14 dni od dnia zniesienia tego stanu.
Koniec tego stanu powoduje przywrócenie funkcjonującego wcześniej domniemania doręczenia dwukrotnie awizowanej przesyłki – fikcja doręczania pism wysłanych tradycyjną pocztą po ich dwukrotnej awizacji.
POZOSTAŁE SKUTKI ODWOŁANIA STANU ZAGROŻENIA EPIDEMICZNEGO
Zaległe urlopy bez zgody pracownika
Podstawa prawna: art. 15gc Ustawy Covid.
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego (lub stanu epidemii) ustawa covidowa daje pracodawcy możliwość udzielenia pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, zaległego urlopu wypoczynkowego w wymiarze do 30 dni urlopu.
Z momentem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego tj. 1 lipca 2023 r. przepis ten straci moc, a tym nastąpi powrót do standardowej reguły udzielania urlopów z uwzględnieniem planów urlopowych pracowników.
Wracają szkolenia BHP
Podstawa prawna: art. 12e ust. 2 Ustawy Covid
Z momentem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego rozpocznie się bieg terminu 60 dni na przeprowadzenie zaległych szkoleń okresowych bhp. Ustawa covidowa wydłużyła bowiem termin przeprowadzenia szkolenia okresowego bhp do 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy termin przeprowadzenia takiego szkolenia przypada w:
- okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub
- w okresie 30 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo stanu epidemii.
Uwaga: Termin przeprowadzenia szkolenia okresowego najprawdopodobniej zostanie przedłużony z 60 do 180 dni na mocy Ustawy o świadczeniu wspierającym, która aktualnie została skierowana do podpisu Prezydenta.
Badania lekarskie
Podstawa prawna: art. 12a oraz 31m Ustawy Covid
Badania okresowe
Stan zagrożenia epidemicznego zawiesił obowiązek lekarskich badań okresowych. Zgodnie z Ustawą covidową po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego zaległe badania okresowe będą musiały być wykonane w terminie 180 dni od dnia odwołania danego stanu. Warto zauważyć, że kumulacja zaległych badań może spowodować utrudniony dostęp do lekarza medycyny pracy, gdy w krótkim okresie wyjątkowo dużo osób będzie musiało je wykonać. Dlatego warto rozważyć kierowanie pracowników na badania już teraz.
Badania wstępne
Wraz z odwołaniem stanu zagrożenia epidemicznego powróci również obowiązek wykonywania badań wstępnych w przypadku pracowników zatrudnianych na stanowisko administracyjno-biurowe, którzy obecnie, w przypadku posiadania aktualnego orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy w danych warunkach, takich badań nie muszą wykonywać.
Uwaga: w zakresie badań wstępnych nie przewidziano 180-dniowego terminu, w związku z czym obowiązek ten powraca z momentem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.
Zakaz konkurencji
Podstawa prawna: art. 15gf Ustawy Covid.
Obecnie na podstawie Ustawy covidowej pracodawcy mają możliwość wypowiedzieć umowę o zakazie konkurencji z zachowaniem terminu 7 dni, nawet jeżeli sama umowa nie przewiduje możliwości jej wypowiedzenia.
Od 1 lipca 2023 r. przepis prawa dający tą możliwość przestanie obowiązywać, a zatem powróci zasada, że wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji jest dopuszczalne, jeżeli strony wyraźnie określiły w umowie taką możliwość.
Odprawy i odszkodowania
Podstawa prawna: art. 15gd Ustawy Covid
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, w przypadku wystąpienia u pracodawcy spadku obrotów gospodarczych lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń wysokość:
- odprawy,
- odszkodowania lub
- innego świadczenia pieniężnego,
– wypłacanego przez tego pracodawcę pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, jeżeli przepisy przewidują obowiązek wypłacenia świadczenia, nie może przekroczyć dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Od 1 lipca br. następuje powrót do przepisów dotychczasowych. Limitem wskazanej odprawy w związku ze zwolnieniem z tzw. przyczyn ekonomicznych ponownie będzie 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych
Podstawa prawna: art. 15ge Ustawy Covid.
Obecnie pracodawcy, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych lub wzrost obciążeń funduszu wynagrodzeń w rozumieniu specustawy covidowej, mogą zawiesić obowiązki:
- tworzenia lub funkcjonowania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
- dokonywania odpisu podstawowego,
- wypłaty świadczeń urlopowych.
Od 1 lipca br. wraca przedmiotowy obowiązek, tj. konieczność tworzenia ZFŚS po spełnieniu ustawowych wymogów.
