W związku z rosnącą liczbą zawieranych ugód bankowych, na mocy których banki zwalniają kredytobiorców z długu, mnożą się pytania kredytobiorców związane z prawidłowym rozliczeniem takiego umorzenia.

Na tę opinię czekali wszyscy zainteresowani tematem sporów związanych z kredytami frankowymi. 16 lutego br rzecznik generalny wydał opinię w sprawie C-520/21, w której jednoznacznie opowiedział się po stronie kredytobiorców. Rzecznik stwierdził bowiem, że po uznaniu umowy kredytu hipotecznego za nieważna bank nie ma prawa dochodzić od nich roszczeń wykraczających poza zwrot świadczeń pieniężnych. Zatem wobec uznania umowy kredytowej jako nieważnej od początku, bank może domagać się jedynie zwrotu kapitału kredytu (kwota wypłacona kredytobiorcy) oraz odsetek ustawowych od tej kwoty za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty, a nie może domagać się dodatkowych świadczeń tj. jak wynagrodzenia za korzystanie z udostępnionego kapitału.

Początek XXI wieku to czas masowego udzielania przez banki kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego. Kredytobiorcy, zapewniani o bezpieczeństwie i korzyściach, jakie niosą z sobą „kredyty frankowe”, podpisywali umowy zawierające liczne wady prawne, w tym niedozwolone postanowienia umowne (klauzule abuzywne). Aktualnie problemy takich umów kredytowych, jak abuzywność klauzul przeliczeniowych, niedopełnianie przez banki obowiązków informacyjnych wobec klienta przy zawieraniu umów oraz inne naruszenia przepisów prawa bankowego i cywilnego, mocno zajmują sądy krajów członkowskich UE, w tym sądy polskie, oraz TSUE. Kwestią dyskusyjną jest jednak przede wszystkim fakt uznawania tego rodzaju umów za nieważne w całości oraz związana z tym konieczność dokonania rozliczenia stron z tytułu coraz częstszego orzekania przez sądy nieważności tego rodzaju umów.

8 września 2022 r. przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapadł wyrok w połączonych sprawach o sygnaturach C-80/21, C-81/21 i C-82/21, który dalej potwierdza i umacnia pozycję konsumentów w sporach z bankami dot. tzw. kredytów frankowych. 

Frankowiczowi” odmówiono wznowienia jego sprawy, zakończonej nakazem zapłaty kilku mln zł - mimo przełomowego wyroku TSUE w sprawie państwa Dziubaków. Sądy uznały, że nie było do tego „podstawy ustawowej”. Wznowienie postępowania po wyroku TSUE jest dopuszczalne, bo wynika i z Konstytucji, i prawa unijnego – podkreśla RPO. Odmowa wznowienia z tego powodu jest zatem niekonstytucyjna, a Naczelny Sąd Administracyjny uznaje już wyroki TSUE za podstawę wznawiania spraw sądowo-administracyjnych.

Batalia, która toczy się od kilku lat między bankami a kredytobiorcami, pomimo że ostatnio z uwagi na pandemię stała się mniej widoczna, to nadal pozostaje bardzo burzliwa. Pewną nadzieję dla „frankowiczów” daje najnowszy wyrok TSUE z dnia 10 czerwca 2021 r. (sygn. akt C-776.19, zwany dalej: „wyrokiem z dnia 10 czerwca 2021 r.”).

Na to rozstrzygnięcie czekali z niecierpliwością wszyscy zainteresowani. W dniu dzisiejszym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wypowiedział się w sprawie wykładni przepisów Dyrektywy 93/13/EWG, dotyczącej nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.

Państwo D. wzięli w banku „frankowy” kredyt hipoteczny o wartości 100 tys. CHF. Kiedy po prawie dziesięciu latach przestali go spłacać, bank upomniał się o 80 tys. franków z odsetkami. Sąd się z bankiem zgodził i wydał nakaz zapłaty, a kiedy państwo D. wnieśli od tego sprzeciw, odrzucił go. RPO uważa, że sąd naruszył w ten sposób prawo do sądu państwa D. a także ich prawa jako konsumentów. Ponieważ sprawy tej nie można już naprawić na normalnej drodze sądowej, składa do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną.

Zapraszamy na indywidualne spotkania do katowickiego oddziału Russell Bedford Poland. Odbędą się one 22 października 2020 roku. Podczas rozmowy z naszymi prawnikami przedstawimy dostępne możliwości dochodzenia zmiany warunków w umowach zawartych w CHF oraz aktualne kierunki w orzecznictwie w sprawach frankowych.

Sąd Okręgowy w Warszawie uznał za nieważną umowę kredytu „frankowego” państwa Dziubaków. To w sprawie tej umowy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu wydał głośno komentowaną opinię z 3 października 2019 r.